Shadow

Podręczniki szkolne jako środki dydaktyczne

child-315049_640

Proces nauczania szkolnego odbywa się z wykorzystaniem różnych środków kształcenia. Podstawowym jest tzw. żywe słowo, czyli to, co mówi nauczyciel. Oprócz tego używa on innych przedmiotów, które mają ułatwić uczniom poznanie i zrozumienie rzeczywistości. Wśród nich są m.in. podręczniki.

Mianem środków dydaktycznych określa się przedmioty, które – oddziałując na zmysły uczniów – ułatwiają im poznanie i zrozumienie otaczającego ich świata. Dzięki tym rzeczom uczniowie są w stanie pojąć zachodzące procesy i zjawiska, wyjaśnić najważniejsze problemy, zorientować się w bieżącej sytuacji.

To jednak niejedyny sens stosowania środków dydaktycznych w edukacji. Oprócz funkcji poznawczej skracają i urozmaicają one proces nauczania i uczenia się. Obcowanie z nimi wywołuje bowiem wrażenia i spostrzeżenia, czyli określoną reakcję mózgu. W efekcie w krótszym czasie można przekazać lub przyswoić więcej wiadomości.

Istnieje wiele środków dydaktycznych. Wyróżnia się trzy najważniejsze ich grupy: naturalne, techniczne i symboliczne.

Do tych pierwszych zalicza się okazy, przedmioty, które bezpośrednio przedstawiają rzeczywistość. Można tu wskazać m.in. eksponaty muzealne (np. talerze, pozostałości mebli), ususzone owady, organy zwierzęce i ludzkie przechowywane w szklanych bądź plastikowych pojemnikach z formaliną, przedmioty używane przez ludzkość w jakimś okresie z przeszłości.

Techniczne środki dydaktyczne można podzielić ze względu na zmysł, na jaki najbardziej oddziałują. Wyróżnia się więc środki: wzrokowe, słuchowe, wzrokowo-słuchowe, automatyzujące.

Środkiem wzrokowym jest np. tablica, fotografia, rysunek, rysunek, folia (diapozytyw fotograficzny). Środkiem słuchowym jest np. audycja radiowa. Środkiem wzrokowo-słuchowym jest np. film, płyta CD/DVD. Środkiem automatyzującym jest np. komputer, tablet, elektroniczna zabawka dydaktyczna.

Środki symboliczne przedstawiają świat za pomocą słowa. Może to być słowo żywe (kwestie wypowiadane przez nauczyciela) oraz drukowane. Do tej ostatniej podgrupy zaliczają się podręczniki szkolne.

To książki z materiałem nauczania przeznaczonym dla uczniów w określonym wieku. Zawierają treść w postaci tekstów, zdjęć, tabel, wykresów, diagramów, rysunków. Obecnie coraz częściej dołączane są do nich materiały multimedialne, czyli np. płyty. Bardzo często aktualnie używane podręczniki wykorzystują w procesie kształcenia inne nowoczesne narzędzia dydaktyczne, np. serwisy internetowe.

Podręczniki szkolne do szkoły podstawowej i gimnazjum stanowią główne źródło wiedzy. W przypadku starszych roczników rośnie rola lektur dodatkowych i uzupełniających, np. periodyków naukowych (np. z zakresu biologii) i gazet codziennych (przydatne zwłaszcza w lekcjach WOS-u i historii najnowszej).

Podręcznik wykorzystywany do nauki w okresie wczesnoszkolnym nazywany jest elementarzem. Służy on do nauki pisania i czytania na początkowym etapie edukacji. Po raz pierwszy taką książkę zastosowano w XV wieku w Anglii. Pierwszym polskim elementarzem była książka pod tytułem „Nauka krótka ku czytaniu pisma polskiego protestantów”.

Przeczytaj także

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *