Berberys: piękny krzew i domowy antybiotyk

Berberys jest krzewem o pięknej barwie, który doceniany jest przede wszystkim za wyjątkową urodę i łatwą uprawę w ogrodzie. Nie każdy jednak wie, że owoce, które wytwarza berberys, mają świetne właściwości zdrowotne dla naszego organizmu.

Właściwości zdrowotne berberysu

Owoce berberysu mają zbawienne działanie na układ nerwowy oraz wątrobę. Ponadto są nośnikiem dużej dawki witaminy C. Z tego powodu owoce tej rośliny mają kwaskowaty posmak i dlatego też najbardziej popularna odmiana nosi nazwę zwyczajową „kwaśnica zwyczajna”. Jednak owoce berberysu górują nad cytryną w ilości zawartej w nich witamy C. Liczba ta jest bardziej porównywalna do truskawek, gdzie 100 gramach owoców znajduje się 80 mg tej witaminy. Stąd też berberys nazywa się niekiedy „polską cytryną”.

Berberys niedoceniany przez Polaków?

Ten ozdobny krzew występuje w dużych ilościach we wszystkich lasach Europy Północnej. W Polsce jednak mamy go bardzo mało. Dlaczego? Niegdyś – podobnie jak cis – został wyniszczony przez rolników, z powodu o szkodliwości dla pozostałych upraw. Liście berberysu bowiem posiadają często rdzę zbożową, która jest powodem chorób grzybowych zbóż. Tym sposobem berberys został usunięty z większości obrzeży lasów graniczących z polami. Dziś najczęściej można spotkać tę roślinę w parkach czy prywatnych ogrodach.

Berberys: krzew zdobiący ogród przez cały rok

Berberysy ozdabiają swoją urodą ogrody niemal przez cały rok. Ich gałęzie wyginają się w łuki, a wiosną pokrywają się drobnymi listkami. W zależności od tego, jaką posiadamy odmianę, listki mogą przybrać kolor czerwieni, pomarańczu lub zieleni. Dodatkowo obwody liści pięknie kontrastują z ich kolorem.

Na jesieni wszystkie odmiany berberysu zabarwiają się na czerwono. Natomiast na przełomie maja i czerwca krzew wydaje delikatne, żółte kwiaty. Z nich z kolei powstają błyszczące jagody, które dojrzewają w lipcu i sierpniu – ich barwa przybiera wtedy kolor mocnej czerwieni. Zbiory owoców berberysu zaczynają się od września. Jeżeli ich nie zerwiemy, mogą zdobić ogród nawet do późnej zimy.

Berberys jest łatwy w uprawie?

Tak – berberys należy do jednych z najłatwiejszych w uprawie roślin. Może rosnąć właściwie na każdej glebie. Wyjątkiem są jedynie gleby gliniaste i podmokłe. Najlepiej jednak, gdy uprawiany jest na dość przepuszczalnych i żyznym podłożu. Dzięki temu będzie mógł się dobrze ukorzenić, co pozwoli na przetrwanie nawet długotrwałej suszy.

Berberys może być przycinany, ale nie musi. Warto jednak przycinać roślinę co kilka lat, aby odmłodzić jej pędy i zachować piękny pokrój. Takie cięcie można wykonać po zakończeniu kwitnienia, ewentualnie styczniu lub lutym. Ponadto berberys można łatwo rozmnażać. Zabieg ten wykonujemy np. przez wysiew nasion przed zimą.

Antybiotyk z ogrodu, czyli wyjątkowe właściwości lecznicze berberysu

Zwykle w ogrodach swoją popularność zawdzięcza wyjątkowej urodzie. Jednak niewiele osób wie, że posiada on niezwykłe właściwości lecznicze. Za sprawą aktywnych substancji (alkaloidy berberyny), które znajdują się w liściach, owocach, korze i korzeniach, może być stosowany jako antybiotyk. Substancje te posiadają bardzo silne działanie przeciwzapalne. Dodatkowo duża ilość witaminy C wspomaga odporność organizmu, dzięki czemu świetnie sprawdza się w przypadku leczeniu przeziębień. Z kolei liście berberysu doskonale regulują pracę układu trawiennego – mają także działanie przeciwskurczowe. Owoce natomiast – prócz właściwości wzmacniających układ odpornościowy – są również moczopędne, dlatego można je stosować w przypadku problemów z nerkami. Ponadto owoce mają również działanie przeciwgorączkowe. Różne preparaty i wyciągi z rokitnika poleca się natomiast w leczeniu stanów zapalnych wątroby oraz u osób, które są narażone na ciągły stres – berberys działa bowiem uspokajająco.

Berberys w kuchni – do czego dodawać?

Liście berberysu, które zbiera się późną wiosną, możemy ususzyć i później wykorzystać je na różnego rodzaju napary. Z owoców natomiast możemy zrobić soki, konfitury, a nawet aromatyczne nalewki czy wina. Owoce można również mrozić (lub suszyć) i stosować jako dodatek do sałatek czy musli.

Przeciwwskazania do stosowania berberysu

Mimo wielu cennych właściwości berberysu, jego przedawkowanie może być groźne dla zdrowia. Dlatego w zażywaniu owoców czy liści tej rośliny należy zachować umiar. Ponadto preparatów z berberysu nie powinny stosować kobiety w ciąży i małe dzieci, ponieważ występuje ryzyko podwyższenia ciśnienia tętniczego i wystąpienia nudności.