Rozdzielność majątkowa to temat, który budzi coraz większe zainteresowanie. Możliwość jej ustanowienia mają zarówno osoby planujące zawrzeć związek małżeński, jak i pary już żyjące w małżeństwie. Współczesne realia, w których kwestie majątkowe odgrywają kluczową rolę, skłaniają wiele osób do zastanowienia się, czy takie rozwiązanie może pomóc w efektywniejszym zarządzaniu ich majątkiem. Warto jednak pamiętać, że decyzja o wprowadzeniu rozdzielności majątkowej niesie ze sobą zarówno korzyści, jak i potencjalne uniedogodnienia.
Co to jest rozdzielność majątkowa?
Rozdzielność majątkowa to ustrój majątkowy, w którym każdy z małżonków zachowuje pełną odrębność w zakresie posiadania i zarządzania swoim majątkiem. W odróżnieniu od wspólności majątkowej ustawowej, która powstaje co do zasady z mocy prawa, w jej skład nie wchodzi majątek wspólny. Rozdzielność majątkowa może zostać wprowadzona zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i w jego trakcie.
W przypadku osób planujących związek małżeński ustanowienie rozdzielności majątkowej odbywa się poprzez podpisanie umowy w formie aktu notarialnego. Warunkiem koniecznym wprowadzenia rozdzielności majątkowej jest uzyskanie całkowitej zgody osób planujących zawarcie związku małżeńskiego. Umowa majątkowa sporządzona przed zawarciem małżeńska precyzyjnie reguluje zasady zarządzania majątkiem osobistym każdej ze stron.
Jeśli rozdzielność majątkowa ma zostać ustanowiona w trakcie trwania małżeństwa, również wymagana jest obopólna zgoda małżonków. W przypadku braku porozumienia jedna ze stron może wystąpić do sądu o jej wprowadzenie, jednak konieczne będzie udowodnienie, że ustanowienie rozdzielności leży w interesie, jednej bądź obu stron.
Czym jest majątek wspólny i majątek osobisty?
Jeśli osoby planujące ślub nie podejmą decyzji o wprowadzeniu rozdzielności majątkowej, automatycznie z mocy ustawy między małżonkami powstaje wspólność majątkowa. Powstały w ten sposób ustrój wspólności majątkowej obejmuje jednakowo przedmioty majątkowe nabyte przez oboje małżonków w czasie trakcie trwania małżeństwa (majątek wspólny), a także majątek osobisty każdego z nich.
Majątek wspólny obejmuje między innymi wynagrodzenia za pracę oraz dochody z innych działalności zarobkowych każdego z małżonków, jak również dochody z majątku osobistego, jeśli nie zostały one wyłączone. Majątek wspólny służy głównie do zaspokajania potrzeb rodziny, dlatego wszelkie decyzje dotyczące jego kluczowych elementów powinny być podejmowane wspólnie przez małżonków.
Z kolei majątek osobisty pozostaje wyłączną własnością każdego z małżonków. W jego skład wchodzą przedmioty nabyte przed zawarciem związku małżeńskiego, środki zgromadzone na rachunku pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków, a także majątek uzyskany na drodze dziedziczenia, darowizny lub zapisu.
Jakie są zalety rozdzielności majątkowej?
Rozdzielność majątkowa niesie za sobą wiele korzyści. Jednym z najważniejszych atutów tego rozwiązania jest ochrona majątku osobistego małżonka przed długami drugiej strony. W sytuacji, gdy jeden z małżonków popadł w zadłużenie lub ogłasza upadłość, majątek drugiego małżonka pozostaje chroniony i nie podlega egzekucji komorniczej.
Warto jednak pamiętać, że aby rozdzielność majątkowa skutecznie zabezpieczała majątek osobisty jednego z małżonków przed zobowiązaniami finansowymi drugiego, niezbędne jest poinformowanie wierzyciela o jej ustanowieniu jeszcze przed powstaniem długu. Jeśli taki obowiązek zostanie zaniedbany, wierzyciel ma prawo dochodzić spłaty zadłużenia także od współmałżonka, pomimo obowiązującej rozdzielności.
Kolejną zaletą rozdzielności majątkowej jest możliwość pełnej niezależności finansowej. Każdy z małżonków zachowuje kontrolę nad swoim majątkiem, co pozwala na podejmowanie samodzielnych decyzji finansowych bez konieczności uzgadniania ich z drugą stroną. Dodatkowo w przypadku rozwodu rozdzielność majątkowa upraszcza cały proces, ponieważ każda ze stron zachowuje swój majątek osobisty, co pozwala uniknąć skomplikowanego podziału majątku wspólnego.
Rozdzielność majątkowa jest szczególnie pomocna w sytuacjach, gdy pojawiają się niespodziewane wydatki. Dzięki takiemu rozwiązaniu jedno z małżonków może podejmować samodzielne decyzje finansowe, bez konieczności konsultowania ich z drugą stroną. Mimo że małżonkowie mają rozdzielność majątkową, w przypadku śmierci jednego z nich druga strona nadal zachowuje prawo do dziedziczenia, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa spadkowego.
Jakie są wady rozdzielności majątkowej?
Rozdzielność majątkowa, mimo wielu zalet, niesie ze sobą także pewne wady, które mogą wpłynąć na codzienne funkcjonowanie związku. Polskie prawo nie pozwala parom żyjącym w rozdzielności majątkowej na składanie wspólnych deklaracji podatkowych. Dla wielu małżeństw oznacza to konieczność rezygnacji z korzyści, które wynikają ze wspólnego rozliczania się z fiskusem.
W przypadku rozdzielności majątkowej, po rozwodzie każda ze stron zachowuje wyłącznie swój majątek. Każdy z małżonków odpowiada za swoje aktywa, co może prowadzić do nierówności finansowych, zwłaszcza gdy jedna strona zarabiała więcej lub była głównym żywicielem rodziny. Taka sytuacja może pozostawić jednego z małżonków w mniej korzystnej sytuacji finansowej po rozwiązaniu związku.
Rozdzielność majątkowa może być problematyczna, jeśli o kredyt ubiega się małżonek, który nie posiada stałych dochodów. Brak comiesięcznych wpływów na konto, które mogłyby służyć jako zabezpieczenie dla banku, często skutkuje odmową przyznania kredytu. Oznacza to, że osoba starająca się o kredyt, która nie posiada stałego źródła dochodu, może mieć trudności z uzyskaniem potrzebnych środków.
Decydując się na rozdzielność majątkową, małżonkowie muszą liczyć się z tym, że ich zdolność kredytowa będzie oceniana indywidualnie. Dochody jednej osoby nie są brane pod uwagę przy ocenie zdolności kredytowej drugiej strony. Może to znacząco wpłynąć na wysokość kwoty możliwej do uzyskania kredytu lub na warunki jego przyznania, co jest szczególnie istotne przy większych zobowiązaniach finansowych, takich jak kredyt hipoteczny.
Jak może powstać rozdzielność majątkowa?
Rozdzielność majątkowa w małżeństwie może powstać na mocy dobrowolnego porozumienia między małżonkami lub w wyniku orzeczenia sądu. W pierwszym przypadku rozdzielność majątkowa powstaje w wyniku zawarcia umowy majątkowej, zwanej intercyzą. Jest to najczęściej wybierana droga przez osoby, które jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego lub w czasie trwania małżeństwa chcą uregulować swoje sprawy majątkowe w sposób dostosowany do ich potrzeb. W drugim przypadku rozdzielność majątkowa może zostać ustanowiona na drodze sądowej. Sąd może orzec rozdzielność na wniosek jednego z małżonków, na przykład w sytuacji ubezwłasnowolnienia drugiego małżonka lub wskutek ogłoszenia jego upadłości.
Sprawami z zakresu prawa rodzinnego i procedury cywilnej zajmuje się kancelaria adwokacka Łódź. Adwokaci zatrudnieni w kancelarii świadczą na rzecz swoich klientów kompleksowe i profesjonalne usługi prawne. W ich zakres wchodzą między innymi: udzielanie porad prawnych, sporządzanie pism procesowych oraz opinii prawnych, a także reprezentowanie klientów w postępowaniach sądowych i przed organami administracji publicznej.
Podsumowanie
Rozdzielność majątkowa może zostać ustanowiona poprzez sporządzenie małżeńskiej umowy majątkowej, zwanej intercyzą, lub na mocy przymusowego orzeczenia sądu. W obu przypadkach powstanie rozdzielności majątkowej oznacza, że nie dochodzi do powstania majątku wspólnego, a każde z małżonków samodzielnie decyduje o posiadanym majątku osobistym. Takie rozwiązanie pozwala na efektywną ochroną przed długami współmałżonka oraz na pełną niezależność w zarządzaniu zgromadzonym majątkiem. Ustanowienie rozdzielności majątkowej ma również pewne wady. Małżonkowie, którzy podpisali intercyzę, nie mogą wspólnie złożyć zeznania podatkowego a małżonek starający się o kredyt, który nie posiada stałego źródła dochodu, może mieć trudności z uzyskaniem potrzebnych środków.
