Białkomocz oznacza obecność patologicznie dużej ilości białek w moczu, która może świadczyć o dysfunkcji nerek. Występuje m.in. w przebiegu cukrzycy, grozi pacjentom z nadciśnieniem tętniczym. Jednak nie zawsze wskazuje, że w organizmie toczy się stan chorobowy. O czym świadczy białkomocz i jak radzić sobie z problemem?
Białkomocz – objawy i przyczyny
Zazwyczaj na początku białkomocz przebiega bezobjawowo, ewentualnie pojawiają się subtelne symptomy, które łatwo przeoczyć lub zignorować. Jeśli zauważyłaś, że ostatnio Twój mocz stał się bardziej pienisty (zwłaszcza w trakcie oddawania), powinnaś sprawdzić, czy objaw nie ma związku z obecnością białka w moczu. O problemie świadczą nieraz mniejsze ilości wydalanego moczu (w ciągu doby) oraz charakterystyczne zmiany skórne, w tym obrzęki dłoni stóp, brzucha, również twarzy. Jednak tylko badanie moczu może potwierdzić lub wykluczyć podejrzenie białkomoczu.
Białkomocz częściej dotyka osób, w których rodzinie występują przypadki obecności dużej ilości białek w moczu, a także pacjentów z cukrzycą (zarówno typu 1, jak i 2) oraz nadciśnieniem tętniczym. W takich przypadkach może wskazywać na pogłębiające się zaburzenia funkcji nerek.
Wyróżnia się następujące rodzaje białkomoczu:
– białkomocz fizjologiczny, który wywołują przyczyny fizjologiczne (jak nadmierny wysiłek fizyczny);
– białkomocz patologiczny, za który odpowiadają stany chorobowe (np. w przebiegu chorób nerek).
Białkomocz przednerkowy pojawia się, gdy duża ilość białek przedostaje się z krwi do moczu. Białkomocz nerkowy ma miejsce w przypadku uszkodzenia cewek nerkowych lub kłębuszków. Białkomocz pozanerkowy wywołują zwykle infekcje dróg moczowych (1).
Jednak obecność białka w moczu nie zawsze wiąże się z procesem chorobowym. Nieraz pojawia się u osób, które stosują diety wysokobiałkowe, są narażone na znaczny wysiłek fizyczny, długo zachowują pozycję stojącą.
Białko w moczu: badania, leczenie
Nie powinnaś zapominać o kontrolnych badaniach moczu – należy wykonywać je co najmniej raz w roku. Czasem to jedyny sposób wykrycia białkomoczu, a w konsekwencji chorób (zwłaszcza gdy przebiegają bezobjawowo) i szansa na ich skuteczne wyleczenie. Próbkę moczu (szczególnie u kobiet) pobiera się wyłącznie ze środkowego strumienia. Moczu do badania nie wolno oddawać w tzw. okresie okołomenstruacyjnym. U osób dorosłych zdrowe nerki wydalają 150 mg białka z moczem na dobę (2). Zwykle jednak w wynikach (mniej czułych) badań u osób zdrowych pojawia się wartość 0.
Jeśli obok dużej ilości białek w moczu wykrywa się też bakterie, podejrzewa się zakażenie układu moczowego. Skuteczne okazuje się leczenie przeciwbakteryjne, na ogól zaleca się konsultację urologiczną. Białkomocz wynikający z dysfunkcji nerek wymaga porady u nefrologa, ustalenia dokładnej przyczyny, na podstawie której dobiera się odpowiednią terapię. U mężczyzn po 50. roku życia można przypuszczać przerost prostaty (3).
W przypadku białkomoczu jednorazowego, który towarzyszył np. wzmożonemu wysiłkowi fizycznemu, zwykle leczenie nie bywa konieczne. Ale przewlekła lub nawracająca obecność białka w moczu wymaga diagnostyki i wdrożenia terapii przyczynowej.
Białka można oznaczać w pojedynczej próbce moczu, czasem zaleca się tzw. zbiórki dobowe. Warto nadmienić, że istnieją też wygodne i praktyczne testy paskowe (które jednak wykazują mniejszą czułość).
1. A. Dembińska-Kieć, J.W. Naskalski (red.), Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, wyd. 3 popr. i uzupełn.., Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010, s. 684-686
2. American Family Physician, http://www.aafp.org/afp/2005/0315/p1153.html, dostęp: 14.05.2016
3. Jw.
